ΧΛΩΡΙΔΑ

ΠΑΝΙΔΑ

ΛΙΜΝΗ Σ ΚΡΕΜΑΣΤΩΝ

ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

ΧΛΩΡΙΔΑ…

Είναι το σύνολο όλων των φυτικών ειδών, που συναντά κανείς σε μια περιοχή, τα οποία ποικίλλουν από τόπο σε τόπο και είναι ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν σ’αυτόν. Η χλωρίδα, ως προς τον αριθμό των ειδών σε σχέση με την πανίδα, είναι φτωχότερη γιατί ενώ τα πολυκύτταρα μόνο ζώα αποτελούνται από 1.000.000 γνωστά είδη, τα είδη των φυτών φτάνουν μόλις τις 330.000 από τις οποίες περίπου 200.000 είναι σπερματόφυτα.

Η ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ

… ΠΑΝΙΔΑ

Στην ζωολογία, πανίδα είναι το σύνολο των ζώων μιας γεωγραφικής περιοχής ή μιας χώρας ή μιας γεωλογικής περιόδου. Η πανίδα έχει άμεση σχέση και εξάρτηση από τις φυσικές, κλιματολογικές και οικολογικές συνθήκες μιας περιοχής. Είναι αντίστοιχος με τον όρο χλωρίδα της βοτανικής. Η πανίδα διακρίνεται σε χερσαία και υδρόβια. Καθεμία από αυτές υποδιαιρείται: η χερσαία σε πολική, τροπική κτλ.

Η μελέτη των διάφορων πανίδων που υπάρχουν στην επιφάνεια της γης, πραγματοποιείται από την επιστήμη που λέγεται ζωογεωγραφία, ενώ η μελέτη που αφορά στα ζώα που επέζησαν στο παρελθών πάνω στη γη γίνεται από την παλαιοζωολογία και την παλαιοζωογεωγραφία.

ΛΙΜΝΗ ΚΡΕΜΑΣΤΩΝ

Η ΧΛΩΡΙΔΑ

ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

Στην Ευρυτανία δεν υπάρχουν παρά ελάχιστες κοιλάδες, υπάρχουν μόνο βουνά τα οποία αποτελούν ένα αδιάσπαστο ορεινό σύμπλεγμα με απότομες κλίσεις και απόκρημνες πλαγιές. Πάνω σ' αυτά τα βουνά εμφανίζονται όλες οι κλιματικές ζώνες της βλάστησης. Γενικότερα, συναντάμε όλα σχεδόν τα δασικά είδη, κυρίως όμως έλατα και οξιές. ( Έχουμε, από τα κωνοφόρα έλατα και κέδρα, και από τα φυλλοβόλα δρυ, οξιά, καστανιά, λευκά, ιτιά, πλάτανο, καρυδιά, φράξο, σφένδαμο κ.ά.). Το κλίμα της δεν ευνοεί την καλλιέργεια ευπαθών και ψηλής θερμοκρασίας ειδών ή μεγάλης βλαστικής διάρκειας φυτών και δέντρων. Η καστανιά κυρίως και η καρυδιά μπορούν να θεωρηθούν ευνοημένες για καλλιέργεια εδώ. Το ορεινό δάσος συντίθεται αμιγώς από έλατα και μόνο τα πλατάνια που σηματοδοτούν ακόμα και τις μικρότερες ρεματιές φωτίζουν το σκουρόχρωμο μανδύα του. Στο ορεινό δάσος συναντάμε επίσης το σπάνιο είδος της οικογένειας του δρυός Ilex aquifolioum. Επίσης από την οικογένεια των κωνοφόρων συναντάμε τον Ίταμο ( taxus baccata). Οπωσδήποτε κυρίαρχο στοιχείο της βλάστησης στα υψόμετρα κάτω από 1000 μ. παραμένει το πουρνάρι που ανάλογα με τις τοπικές εδαφολογικές και μικροκλιματικές συνθήκες αντικαθίσταται ή συμπληρώνεται από το γαύρο, την αριά και όλους τους σκληρόφυλλους θάμνους της μεσογειακής μακκίας, φυλλίκι, αγριοκουμαριά, κουμαριά, ρείκια, λαδανιές και τέλος τις ασφάκες που μαζί με τις ελιές επισημαίνουν τις λιγότερες περιοχές με σαφή μεσογειακό χαρακτήρα, στις παρυφές της λίμνης Κρεμαστών.

ΠΕΥΚΟ

ΕΛΑΤΟ

ΠΛΑΤΑΝΟΣ

ΚΑΣΤΑΝΙΑ

ΒΟΤΑΝΑ, ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

Σ' αυτό το δαιδαλώδες ορεινό ανάγλυφο, οι κάτοικοι της Ευρυτανίας, θεωρούσαν τα λουλούδια, σαν κάτι το φυσικό, απλό. Έτσι, κάποια απ' αυτά κοσμούν την άνοιξη τα σπίτια τους, ενώ άλλα τα γνωρίζουν σε σχέση με τα ζώα και τα φίδια και άλλα για τις ιδιότητές τους, σαν βότανα ή γιατρευτικά... Τα αγριολούλουδα ήταν πάντα συνοδευτικά, μέρος του σκηνικού, ήταν ο μικρόκοσμος σε σχέση με τα επιβλητικά μεγέθη των ορεινών όγκων. Δεν αποτελούσαν το κύριο θέμα για τους ανθρώπους, σε αντίθεση με τα βότανα και τα αρωματικά φυτά, που κυριαρχούσαν στη ζωή τους, αφού αποτελούσαν φάρμακο& καταπραϋντικό.
Το τσάι και η συλλογή του την κατάλληλη εποχή αποτελούσε κύριο μέλημα των κατοίκων, μαζί με τη ρίγανη, το φασκόμηλο, τη μέντα, το σαλέπι, το νυχάκι, το χαμομήλι, την αγριάδα, τη φροξυλιά, το σπάρτο, τον αϊγιάννη, το μελισσόχορτο, το χελιδονόχορτο, το θυμαράκι, τη λυγαριά και τόσα άλλα αγαθά της φύσης.

ΜΕΝΤΑ

ΤΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΑΥΤΟΦΥΗ ΦΥΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

Σε έρευνα που έγινε το 1987, από ειδικούς γεωπόνους επιστήμονες, επισημαίνεται από τα αρωματικοθεραπευτικά αυτοφυή φυτά της περιοχής ιδιαίτερο ενδιαφέρον με οικονομικά και κοινωνικά ευεργετήματα παρουσιάζουν κυρίως η ρίγανη, το τσάι βουνού και το τίλιο. Έτσι με την καλλιέργεια των παραπάνω αρωματικών φυτών τα προϊόντα των οποίων θα διατίθενται από τα υπό δημιουργία κέντρα, κυρίως στους Ευρυτάνες αποδήμους, θα γίνει μια καλή αρχή ώστε στη συνέχεια να καλλιεργηθούν κι άλλα φυτά που θα καλύψουν ανάγκες των αρωματοβιομηχανιών και των φαρμακοβιομηχανιών. Ως παράδειγμα θα μπορούσε ν' αναφερθεί η παραγωγή ροδέλαιου, που συνθήκες του νομού, αφού σε πολλά μέρη του αυτοφύονται διάφορα είδη αγριοτριανταφυλλιάς.

ΤΙΛΙΟ

ΤΣΑΙ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ

Το τσάι του βουνού που αυτοφύεται σε ορεινές περιοχές με υψόμετρο πάνω από 1.000 μ. συλλέγεται επίσης από «ερασιτέχνες» συλλογείς, ληστρικά και πρόωρα με αποτέλεσμα να περιορίζεται συνεχώς ο πληθυσμός του, ιδίως σε περιοχές όπου έγιναν δρόμοι και είναι εύκολη η πρόσβαση ανθρώπων (Τυμφρηστός κλπ.). Η συνεχής αυτή μείωση του πληθυσμού των φυτών του τσαγιού βουνού, αν συνεχισθεί θα έχει ως αποτέλεσμα το φυτό αυτό να περιληφθεί μέσα σε λίγα χρόνια στον κατάλογο των υπό εξαφάνιση φυτών, αφού ήδη σε μέρη που άλλοτε υπήρχε πολύ, τώρα με πολύ κόπο βρίσκει κανείς λίγα φυτά απ’ αυτό.

ΤΣΑΙ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ

ΡΙΓΑΝΗ

Η ρίγανη που αυτοφύεται σε όλο το νομό και σε αρκετές ποσότητες, συλλέγεται μάλλον σε μικρές ποσότητες από «ερασιτέχνες» συλλογείς που τη διαθέτουν σε μικρές τιμές, που καθορίζονται εκάστοτε από τους εμπόρους. Έτσι το ενδιαφέρον των συλλεκτών είναι πολύ μικρό. Όταν όμως η ρίγανη καλλιεργηθεί συστηματικά, τότε η συλλογή θα είναι εύκολη και οι ποσότητες μεγάλες, ενώ θα μπορούν να διατίθενται απ' ευθείας στην κατανάλωση, μετά από σχετική επεξεργασία - τυποποίηση - με αποτέλεσμα η τιμή να είναι μεγαλύτερη και το εισόδημα αρκετό ώστε να ικανοποιεί τους καλλιεργητές.

ΡΙΓΑΝΗ

Η ΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

Η πανίδα των ευρυτανικών βουνών εξακολουθεί να είναι πολύ πλούσια και να κυριαρχεί ακόμη, παρά το γεγονός ότι τα εκτεταμένα δάση ελάτων, οξυών και βελανιδιών, που τα κάλυπταν παλιά, τώρα στα ψηλότερα μέρη έχουν μειωθεί, με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν τα μεγάλα άγρια ζώα. Η Ευρυτανία παραμένει ένα πολύτιμο καταφύγιο για τα μεγάλα θηλαστικά, στην περιοχή κατοικούν μόνιμα αγριογούρουνα και πολλά από τα μεσαία και μικρότερα θηλαστικά της χώρας. Ο λύκος φτάνει εδώ στο νοτιότερο σημείο της εξάπλωσής του στη Βαλκανική, ενώ όλο και σπανιότερα βλέπει κανείς τα μεγάλα αρπακτικά και λίγα όρνια να γυροπετούν πάνω από τα θερινά βοσκοτόπια. Οι Ευρυτάνες πίστευαν, ότι τα βουνά, οι βρύσες, τα ποτάμια, οι έρημες στάνες και τα ακατοίκητα σπίτια των βουνών, ήταν χώροι όπου σύχναζαν πανάρχαιες θεότητες και δαιμονικά, δηλαδή μοίρες, νεράιδες, στοιχειά, δράκοι, μάγισσες και αερικά. Για κάθε τετράποδο ή φτερωτό του λόγγου έπλαθαν κι έναν μύθο : Για την αρκούδα έλεγαν ότι κάποτε ήταν γυναίκα που μεταμορφώθηκε σε θεριό, ύστερα από παράκληση στην Παναγιά για ν' αποφύγει τα βασανιστήρια της πεθεράς της. Τα όρνια ήταν κάποτε πρόβατα, αλλά επειδή οι τσοπάνηδες δεν έδωσαν γάλα στο διερχόμενο από τις στάνες τους Πατροκοσμά τον Αιτωλό, αυτός τα καταράστηκε κι αμέσως τα κοπάδια μεταμορφώθηκαν σε όρνια. Το λύκο λένε ακόμη και σήμερα, τον έπλασε ο Σατανάς, για να εκδικηθεί το Χριστό που ευλόγησε τα πρόβατα...

ΤΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

Στο νομό Ευρυτανίας συναντάμε τα εξής θηλαστικά: αγριόγιδες, αλεπούδες, αγριόγατες, ποντίκια, λύκους, λαγούς, αγριογούρουνα, ασβούς, σκίουρους, σκαντζόχοιρους, ελάφια, λίγα ζαρκάδια, νυφίτσες, βίδρες και τσακάλια. Μερικά από αυτά είναι είδη υπό εξαφάνιση, όπως η αγριόγατα Felis Silivestris και ένα σπανιότατο είδος νανονυχτερίδας, ο πιπιστρέλος, βάρους μόλις 3gr.

ΒΡΙΔΑ

ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

Στην Ευρυτανία, (όπου τα υψόμετρα της περιοχής, που κυμαίνονται από 600 μ. - 2315 μ.), ενδημούν ή περνούν μια περίοδο εδώ μεγάλος αριθμός ενδημικών και αποδημητικών πουλιών:
ΓΕΡΑΝΟΜΟΡΦΑ (Οικογένεια Ραλλίδαι: α) Φαλαρίδα).
ΠΕΛΕΚΑΝΟΜΟΡΦΑ (Οικογένεια Φαλακροκορακίδαι: α) Λαγγόνα ή Φαλακροκόρακας ο πυγμαίος, β) Φαλακροκόρακας ή κορμοράνος).
ΧΑΡΑΔΙΟΜΟΡΦΑ (Οικογένεια Σκολαπακίδαι: α) μπεκάτσα, β) μπεκατσίνι).
(Οικογένεια Λαρίδαι: α) Γλάρος ο λεπτόραμφος).
ΚΟΚΚΥΓΟΜΟΡΦΑ (Οικογένεια Κοκκυγίδαι: α) Κούκος).
ΟΡΝΙΘΟΜΟΡΦΑ (Οικογένεια Φασιανίδαι: α) Πετροπέρδικα, β) Ορτύκι ).
ΑΙΓΟΘΗΛΟΜΟΡΦΑ (Οικογένεια Αιγοθηλίδαι: α) Αιγοθήλης ή γιδοβύζι). (Οικογένεια Αλκυονίδαι: α) Αλκυόνα).
(Οικογένεια Εποπίδαι: α) Τσαλαπετεινός ή αγριοκοράκι).
ΔΡΥΟΚΟΛΑΠΤΟΜΟΡΦΑ (Οικογένεια Δρυοκολαπτίδαι: α) Δρυοκολάπτης ο χλωρός ή πρασινοτσικλιτάρα β) Δρυοκολάπτης ο λευκόνωπος ή παρδαλοσικλιτάρα, γ) Δρυοκολάπτης ο μέλας ή μαυροτσικλιτάρα, δ)Μυρμηγκοφάγος ή στραβολαίμης).

ΠΕΛΑΡΓΟΜΟΡΦΑ (Οικογένεια Ερωριίδαι: α) Λευκοτσικνιάς). (Οικογένεια Πελαργίδαι : α) Λευκοπελαργός).
ΓΛΑΥΚΟΜΟΡΦΑ (Οικογένεια Στριγίδαι: α) μπούφος, β) κουκουβάγια, γ) ελατόμπουφος, δ) χουχουριστής ή χουχουλόγιωργος,
ε) γκιώνης). (Οικογένεια Τυτονίδαι: α) λευκοκουκουβάγια).
ΣΤΡΟΥΘΙΟΜΟΡΦΑ (Οικογένεια Κορακίδαι: α) καρακάξα, β) κοράκι, γ) μαυροκουρούνα, δ) σταχτοκουρούνα, ε) κίσσα ή βαλανοφάγος, στ) κάργια). (Οικογένεια Ψαρίδαι: α) ψαρόνι). (Οικογένεια Στρουθίδαι: α) σπιτοσπουργίτης).
(Οικογένεια Χλωριονίδαι: α) συκοφάγος). (Οικογένεια Σιττίδαι: α) τσοπανάκος, β) κοκκινολαίμης, γ) νεροκότσιφας).
(Οικογένεια Κορυδαλίδαι: α) σιταρίθρα, β) κουτσουλιέρης ή κορυδαλλός, γ) γαλιάντρα ή κατσιούλα).
(Οικογένεια Σπιζίδαι: α) καρδερίνα ή τουρκοπούλα, β) λούγαρο ή πράσινη καρδερίνα, γ) σπίνος, δ) φλώρος ε) χοντρομύτης ή γαϊδουρίτσανος). (Οικογένεια Παρίδαι: α) ελατοπαπαδίτσα ή μελισσουργάκι των ελάτων ή παπαδίτσα, β) καλόγερος ή
μελισσουργάκι ή παπαδίτσα ή στεφανούδι). (Οικογένεια Συλβιίδαι: α) βασιλίσκος ή βασιλάκι).
(Οικογένεια Σεισοπυγίδαι: α) σουσουράδα η λευκή ή λευκοσουσουράδα , β) κιτρινοσουσουράδα, γ) σταχτοσουσουράδα).
(Οικογένεια Αετομαχίδαι: α) αετομάχος, β) διπλοκεφάλας, γ) γαϊδουροκεφάλας).
(Οικογένεια Τρωγλοδυτίδαι: α) τρυποφράχτης ή τρωγλοδύτης ο γνήσιος). (Οικογένεια Χελιδονίδαι: α) χελιδόνι).
(Οικογένεια Κιχλίδαι: α) κοκκινολαίμης, β) αηδόνι, γ) κότσυφας, δ) τσίχλα ή κελαδότσιχλα, δ) κοκκινότσιχλα, ε) τσαρτσάρα ή γερακότσιχλα ή κυριαρίνα, στ) πετροκότσυφας, ζ) γαλαζοκότσυφας).
ΠΕΡΙΣΤΕΡΟΜΟΡΦΑ (Οικογένεια Περιστερίδαι: α) αγριοπερίστερο, β) φάσσα, γ) δεκαοχτούρα, δ) τρυγόνι).
ΑΕΤΟΜΟΡΦΑ (Οικογένεια Αετίδαι: Υποοικογένεια Αετοί (Aquilinae): α) χρυσαετός, β) σταυραετός, γ) φιδαετός).
Υποοικογένεια Βαρβακίνες(Buteoninae): α) ποντικοβαρβακίνα, β) αετοβαρβακίνα ή αετογερακίνα).
ΓΕΡΑΚΟΜΟΡΦΑ Οικογένεια Ιερακίδαι: α) γεράκι ή πετρίτης, β) βραχοκιρκίνεζο, γ) κυνηγογέρακας).

ΦΙΔΑΕΤΟΣ

ΓΥΠΑΕΤΟΣ

ΣΤΑΥΡΑΕΤΟΣ

ΟΡΝΙΟ

ΤΑ ΨΑΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

Στα ποτάμια της περιοχής με τα γάργαρα, πεντακάθαρα νερά, υπάρχουν βίδρες και μικρές πέστροφες, ενώ μπορούν να επιβιώσουν επίσης το γλύνι, ο κυπρίνος, η πριάνα, η πέρκα κ.α.

ΚΥΠΡΙΝΟΣ

ΠΕΡΚΑ-ΓΛΥΝΙ

12lyk-athin.att.sch.gr/b.html -